Planujesz modernizację domowej instalacji telewizyjnej albo właśnie stałeś się klientem platformy cyfrowej takiej jak Polsat Box czy Canal+ i w zestawie otrzymałeś nowoczesny dekoder 4K ? Zapewne spotkałeś się z terminem Unicable, znanym też jako SCR lub dCSS. Na pierwszy rzut oka może to brzmieć skomplikowanie, zwłaszcza gdy dotychczasowa instalacja satelitarna opierała się na prostym połączeniu jednego kabla z jednym dekoderem. Technologia Unicable to jednak duży krok naprzód, który rozwiązuje wiele problemów, szczególnie w domach z kilkoma telewizorami lub przy korzystaniu z zaawansowanych dekoderów z nagrywarką. To rozwiązanie pozwala przesłać sygnał do wielu odbiorników za pomocą jednego kabla, co upraszcza okablowanie i otwiera nowe możliwości.
Czym właściwie jest technologia Unicable i dlaczego warto się nią zainteresować ?
Aby zrozumieć zalety systemu Unicable, warto przypomnieć sobie, jak działa tradycyjna instalacja satelitarna. W klasycznym układzie każdy tuner (lub głowica w dekoderze) wymaga oddzielnego kabla poprowadzonego bezpośrednio od konwertera (LNB) zamontowanego na antenie. Jeśli masz dekoder z jedną głowicą, potrzebujesz jednego kabla. Jeśli jest to dekoder PVR z dwiema głowicami, pozwalający na jednoczesne oglądanie jednego kanału i nagrywanie innego, potrzebujesz już dwóch kabli. W domu z trzema telewizorami, każdy z własnym dekoderem, oznacza to konieczność prowadzenia trzech oddzielnych przewodów od anteny. To nie tylko nieestetyczne, ale często trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania w istniejącym budynku bez generalnego remontu. Technologia Unicable, zdefiniowana przez europejskie normy EN50494 (Unicable I) i EN50607 (Unicable II, znane też jako dCSS), całkowicie zmienia te zasady. Działa ona na zasadzie wirtualnych tunerów. Konwerter Unicable potrafi na jednym kablu udostępnić kilka lub nawet kilkadziesiąt niezależnych pasm użytkownika (User Bands, w skrócie UB). Każdemu tunerowi w instalacji przypisuje się jedno takie pasmo z unikalną częstotliwością. Dekoder wysyła do konwertera specjalne polecenie, informując go, który kanał chce odebrać, a konwerter dostraja się i wysyła odpowiedni sygnał na przypisanej częstotliwości. Dzięki temu wszystkie tunery mogą działać niezależnie, korzystając z jednego, wspólnego kabla. To idealne rozwiązanie dla nowoczesnych dekoderów 4K, takich jak Ultrabox+ 4K od Canal+ czy Polsat Box 4K, które mają wbudowane wiele tunerów, aby zapewnić płynne działanie wszystkich funkcji, takich jak nagrywanie, timeshifting czy oglądanie programów w usłudze VOD przez satelitę.
Kompletowanie zestawu – jaki sprzęt będzie potrzebny do instalacji Unicable ?
Dobór odpowiednich komponentów jest podstawą do zbudowania stabilnie działającej instalacji. Niska jakość jednego z elementów może wpłynąć na działanie całego systemu, dlatego warto poświęcić chwilę na świadomy wybór.
- Antena satelitarna (czasza): W polskich warunkach klimatycznych absolutne minimum to antena o średnicy 80 cm. Zapewni ona podstawowy odbiór, jednak aby mieć zapas mocy sygnału na gorsze warunki pogodowe, takie jak deszcz, śnieg czy zachmurzenie, zdecydowanie lepiej jest zainwestować w antenę o średnicy 90 cm lub nawet 100 cm. Większa czasza zbiera więcej sygnału, co przekłada się na wyższy wskaźnik jakości sygnału (MER) i stabilniejszy odbiór. Warto zwrócić uwagę na anteny stalowe, ocynkowane i malowane proszkowo, na przykład popularne modele marki Corab, jak C900 czy C1000, które charakteryzują się dobrą wytrzymałością. Dostępne są też anteny aluminiowe, lżejsze i w pełni odporne na rdzę, takie jak modele marki Famaval czy TechniSat DigiDish.
- Konwerter Unicable (LNB): To centralny element instalacji. Wybierając konwerter, należy zwrócić uwagę na liczbę obsługiwanych pasm użytkownika (UB). Starszy standard, Unicable I (EN50494), oferuje zazwyczaj 4 lub 8 UB. Nowszy i bardziej przyszłościowy standard, Unicable II/dCSS (EN50607), obsługuje od 16 do nawet 32 UB. Jeśli planujesz podłączyć kilka nowoczesnych dekoderów, warto od razu wybrać model dCSS. Na rynku dostępne są produkty renomowanych firm, takich jak Inverto, GT-SAT, Opticum czy Johansson. Popularne modele to na przykład Inverto IDLU-32UL40-UNBOO-OPP (obsługujący 32 UB) lub GT-SAT GT-S3dCSS24. Wiele konwerterów Unicable to modele hybrydowe, które oprócz wyjścia Unicable posiadają jedno lub więcej dodatkowych wyjść typu „Legacy”. Działają one jak standardowy konwerter i można do nich podłączyć starszy dekoder bez obsługi Unicable lub, co bardzo przydatne, prosty miernik sygnału podczas ustawiania anteny.
- Kabel koncentryczny: Jakość kabla jest często niedoceniana, a ma ona ogromny wpływ na sygnał, zwłaszcza przy dłuższych odcinkach. Należy wybierać kable klasy RG-6 o wysokiej skuteczności ekranowania (powyżej 90 dB, a najlepiej powyżej 110 dB) i niskim tłumieniu. Dobrym wyborem są kable z żyłą wewnętrzną wykonaną z pełnej miedzi oraz z gęstym, miedzianym lub aluminiowym oplotem. Sprawdzone i polecane przez instalatorów marki to na przykład polski Triset-113 lub Conotech NS113. Unikaj najtańszych kabli z marketów budowlanych z żyłą stalową miedziowaną (CCS), ponieważ mają one znacznie wyższe tłumienie.
- Złącza i akcesoria: Do zarobienia kabla potrzebne będą złącza F. Najlepsze są złącza kompresyjne, które zapewniają szczelne i trwałe połączenie. Wymagają one jednak specjalnej zaciskarki. Alternatywą są dobrej jakości złącza nakręcane. Jeśli planujesz rozdzielić sygnał z jednego kabla Unicable na kilka dekoderów, będziesz potrzebować specjalnego rozgałęźnika (splittera) satelitarnego, który przepuszcza napięcie stałe (DC pass) i jest przeznaczony do pracy w zakresie częstotliwości satelitarnych (do 2150 MHz lub więcej). Nie można tu używać zwykłych rozgałęźników do telewizji naziemnej. Sprawdzone modele oferują firmy takie jak Johansson, Terra czy DSE.
Montaż i ustawianie anteny – przewodnik krok po kroku
Prawidłowy montaż i precyzyjne ustawienie anteny to czynności wymagające cierpliwości, ale możliwe do wykonania samodzielnie. Jeśli jednak nie czujesz się na siłach lub nie masz dostępu do dachu czy balkonu w bezpieczny sposób, zawsze możesz skorzystać z usług profesjonalnego instalatora. Fachowiec dysponuje odpowiednim doświadczeniem i sprzętem pomiarowym, co gwarantuje szybkie i poprawne wykonanie pracy.
1. Wybór miejsca i montaż uchwytu
Antena musi mieć zapewnioną niezakłóconą widoczność w kierunku południowym. Na drodze sygnału od anteny do satelity nie mogą znajdować się żadne przeszkody, takie jak budynki, drzewa czy nawet pobliskie balkony. Uchwyt antenowy musi być zamocowany bardzo stabilnie do solidnego podłoża – ściany, balustrady balkonu lub masztu na dachu. Najważniejsze jest, aby maszt lub ramię uchwytu były ustawione w idealnym pionie. Nawet niewielkie odchylenie od pionu spowoduje błędy w ustawieniu kąta elewacji i znacząco utrudni znalezienie sygnału.
2. Wstępne ustawienie azymutu i elewacji
Po zamocowaniu czaszy na uchwycie należy ustawić dwa podstawowe kąty: azymut i elewację. Azymut to kąt w płaszczyźnie poziomej (obrót anteny na boki), a elewacja to kąt w płaszczyźnie pionowej (pochylenie anteny góra-dół). Dla najpopularniejszej w Polsce pozycji satelitarnej, czyli Hot Bird 13°E, z której korzystają Polsat Box i Canal+, orientacyjne wartości dla Warszawy i okolic to:
- Azymut: około 190 stopni (czyli kierunek południowo-południowo-zachodni)
- Elewacja: około 30 stopni (kąt podniesienia czaszy)
Do ustawienia azymutu można użyć kompasu w telefonie (pamiętając o ewentualnej kalibracji i trzymaniu go z dala od metalowych części). Kąt elewacji można z grubsza ustawić, korzystając z podziałki znajdującej się na mocowaniu anteny. To tylko ustawienie wstępne, które ma na celu „trafienie” w wiązkę satelity. Precyzyjna regulacja nastąpi później.
3. Precyzyjna regulacja i ustawienie skrętu konwertera
To najtrudniejsza część. Istnieją trzy główne metody precyzyjnego dostrajania sygnału.
- Metoda z użyciem wyjścia Legacy: Jeśli twój konwerter Unicable ma dodatkowe wyjście typu Legacy, możesz do niego podłączyć standardowy, nawet najprostszy wskaźnik sygnału satelitarnego (tzw. „piszczyk” lub miernik wychyłowy) i ustawiać antenę jak w tradycyjnej instalacji. Po znalezieniu maksymalnych wskazań miernika wystarczy przepiąć kabel do wyjścia Unicable.
- Metoda z użyciem miernika sygnału w dekoderze: To najczęstsza metoda przy samodzielnej instalacji. Podłącz dekoder do telewizora i wejdź w menu ustawień anteny. Znajdziesz tam paski lub wskaźniki procentowe pokazujące siłę i jakość sygnału. Teraz, wykonując bardzo powolne i minimalne ruchy anteną w lewo i prawo oraz w górę i w dół, obserwuj wskaźnik jakości. Siła sygnału jest mniej istotna, najważniejsza jest jakość. Dąż do uzyskania jak najwyższej wartości. Po ustawieniu azymutu i elewacji należy wyregulować kąt skręcenia konwertera (skew). Patrząc na antenę od przodu, obracaj delikatnie konwerterem w jego uchwycie. Dla satelity Hot Bird w centralnej Polsce optymalna pozycja to taka, w której kabel wychodzący z konwertera jest skierowany mniej więcej na godzinę piątą. Ponownie, obserwuj wskaźnik jakości sygnału, aby znaleźć punkt, w którym jest on najwyższy.
- Metoda z profesjonalnym miernikiem: Najszybszą i najdokładniejszą metodą jest użycie profesjonalnego miernika, który obsługuje technologię Unicable/dCSS. Takie urządzenia pozwalają nie tylko na pomiar siły i jakości, ale także na analizę ważnych parametrów technicznych, takich jak MER (Modulation Error Ratio) i BER (Bit Error Ratio). Profesjonalni instalatorzy anten zawsze korzystają z takiego sprzętu, co pozwala im na idealne ustawienie anteny w kilkanaście minut.
Warto wiedzieć, że jakość sygnału jest miarą tego, jak „czysty” jest sygnał docierający do dekodera. W systemie satelitarnym DVB-S2 za wartość minimalną parametru MER, przy której odbiór jest jeszcze możliwy, uznaje się około 12 dB. Jednak aby zapewnić stabilny obraz bez zakłóceń, zwłaszcza przy złej pogodzie, wartość MER powinna wynosić 15 dB lub więcej. Porównawczo, w telewizji naziemnej DVB-T2 przy modulacji 256-QAM minimalna wartość MER to 29 dB, a typowa to ponad 32 dB.
Konfiguracja dekodera dla systemu Unicable
Po fizycznym ustawieniu anteny czas na ostatni, ale bardzo ważny krok – skonfigurowanie dekodera. Bez tego sygnał, mimo że dociera do odbiornika, nie zostanie poprawnie zinterpretowany. Procedura może się nieznacznie różnić w zależności od modelu dekodera, ale ogólna zasada jest taka sama. Poniżej przedstawiamy przykładową konfigurację dla nowoczesnych dekoderów 4K oferowanych przez polskich operatorów.
- Dekodery Polsat Box (Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite, Soundbox 4K): W menu dekodera należy wejść w Ustawienia -> Instalacja -> Konfiguracja anteny. Zamiast opcji „Konwerter pojedynczy” lub podobnej, należy wybrać „Konwerter Unicable”. Pojawi się lista, w której każdemu z wirtualnych tunerów dekodera trzeba przypisać unikalny numer pasma (UB) oraz jego częstotliwość. Dekodery te najczęściej mają predefiniowane listy dla popularnych konwerterów. Jeśli twój model jest na liście, wystarczy go wybrać. Jeśli nie, musisz ręcznie wprowadzić parametry zgodnie z instrukcją dołączoną do konwertera. Przykładowo, dla pierwszego tunera wybierasz UB1 (np. 1210 MHz), dla drugiego UB2 (np. 1420 MHz) i tak dalej.
- Dekodery Canal+ (Ultrabox+ 4K, Dualbox+ 4K): Procedura jest bardzo podobna. W menu Ustawienia -> Antena -> Typ konwertera wybieramy „Unicable”. Następnie system poprosi o przypisanie częstotliwości dla kolejnych tunerów. Dekoder Ultrabox+ 4K, aby wykorzystać swój pełny potencjał (np. nagrywanie kilku kanałów jednocześnie), może wymagać przypisania nawet 8 pasm UB. Należy upewnić się, że żadna częstotliwość się nie powtarza, jeśli w domu jest więcej niż jeden dekoder.
Jeśli w jednej instalacji pracuje kilka dekoderów, absolutnie podstawową zasadą jest, aby każdemu tunerowi we wszystkich dekoderach przypisać inny, unikalny numer pasma UB i częstotliwość. Zdublowanie ustawień spowoduje konflikt i uniemożliwi poprawny odbiór.
| Cecha | Tradycyjna instalacja satelitarna | Instalacja w technologii Unicable |
|---|
| Okablowanie | Jeden kabel na każdy tuner (głowicę) w dekoderze. | Jeden kabel z anteny, który można rozdzielić na wiele tunerów. |
| Obsługa dekoderów PVR | Wymaga tylu kabli, ile tunerów ma dekoder (np. 2 kable do nagrywania i oglądania jednocześnie). | Pełna funkcjonalność PVR na jednym kablu po przypisaniu odpowiedniej liczby pasm UB. |
| Instalacje z wieloma odbiornikami | Wymaga konwertera z wieloma wyjściami (Twin, Quad, Octo) i prowadzenia oddzielnych kabli do każdego dekodera. | Sygnał z jednego kabla jest rozdzielany za pomocą prostych rozgałęźników. |
| Złożoność instalacji | Prosta konfiguracja dekodera, ale kłopotliwe prowadzenie wielu kabli. | Uproszczone okablowanie, ale wymaga dokładnej konfiguracji pasm UB w menu dekodera. |
| Kompatybilność sprzętu | Działa z każdym, nawet najstarszym dekoderem satelitarnym. | Wymaga dekodera i konwertera obsługującego standard Unicable (EN50494 lub EN50607). |
Najczęstsze problemy i ich rozwiązania
Nawet przy starannej instalacji mogą pojawić się problemy. Oto kilka najczęstszych sytuacji i sposoby radzenia sobie z nimi.
- Brak sygnału na wszystkich kanałach: Sprawdź, czy wszystkie złącza F są prawidłowo zarobione i mocno dokręcone. Upewnij się, że w menu dekodera wybrano właściwy typ konwertera (Unicable) i przypisano pasma UB. Zweryfikuj, czy antena nie została przestawiona przez silny wiatr.
- Obraz się zacina, pikseluje (szatkuje): To typowy objaw zbyt niskiej jakości sygnału (niski MER). Najprawdopodobniej antena wymaga precyzyjniejszego dostrojenia. Spróbuj delikatnie skorygować jej ustawienie, a zwłaszcza kąt skręcenia konwertera. Problem może też leżeć w uszkodzonym kablu lub słabej jakości złączach. W ostateczności problemem może być zbyt mała antena, która nie zapewnia wystarczającego zapasu sygnału.
- Działają tylko niektóre kanały: Często jest to wynik konfliktu częstotliwości UB. Sprawdź w ustawieniach dekodera, czy na pewno każdemu tunerowi przypisano unikalną częstotliwość. Jeśli masz w domu dwa dekodery, upewnij się, że pasma nie pokrywają się między urządzeniami.
- Problemy z odbiorem podczas deszczu: Zjawisko to, nazywane „tłumieniem deszczowym”, jest normalne, ale jeśli obraz zanika nawet przy lekkich opadach, oznacza to, że instalacja ma zbyt mały zapas sygnału. Rozwiązaniem jest montaż większej anteny (np. zamiana 80 cm na 90 cm lub 100 cm) lub bardziej precyzyjne ustawienie istniejącej anteny przez doświadczonego instalatora z profesjonalnym miernikiem.
Nowoczesny dekoder to nie tylko telewizja satelitarna
Warto pamiętać, że współczesne dekodery od Polsat Box i Canal+ to zaawansowane centra domowej rozrywki. Po podłączeniu do internetu (przez kabel LAN lub sieć Wi-Fi) zyskują dostęp do ogromnej biblioteki treści na żądanie (VOD), takich jak Polsat Box Go czy Canal+ online. Umożliwiają oglądanie programów do kilku dni wstecz, a także korzystanie z aplikacji streamingowych. Operatorzy, tacy jak Canal+, oferują również pakiety dostępu do internetu mobilnego, co pozwala stworzyć kompletny ekosystem usług. Dla osób, które nie mają możliwości montażu anteny satelitarnej, dostępne są dekodery internetowe (OTT), takie jak Evobox Stream od Polsat Box czy Canal+ BOX, które dostarczają ofertę telewizyjną w całości przez sieć internetową. Alternatywą dla dekodera może być też moduł CAM (Moduł Dostępu Warunkowego), np. Moduł CAM CI+ od Polsat Box lub Moduł CAM ECP od Canal+, który umieszcza się bezpośrednio w telewizorze wyposażonym w tuner satelitarny i złącze Common Interface. To estetyczne rozwiązanie, które eliminuje dodatkowe urządzenie i pilota. Wybór technologii Unicable to inwestycja w wygodę i przyszłość domowej instalacji RTV. Choć początkowa konfiguracja może wydawać się nieco bardziej złożona niż w przypadku tradycyjnych systemów, korzyści w postaci uproszczonego okablowania i pełnej funkcjonalności nowoczesnych dekoderów są nie do przecenienia. Jeśli napotkasz trudności, pamiętaj, że na rynku działają wyspecjalizowani instalatorzy, którzy zapewniają wsparcie techniczne i szybko uporają się z każdym problemem, gwarantując perfekcyjny odbiór na lata.
-
5 4 3 2 1