Telewizja satelitarna od lat pozostaje popularnym sposobem odbioru programów telewizyjnych w Polsce. Pomimo dynamicznego rozwoju platform streamingowych i telewizji internetowej, wiele osób nadal ceni sobie dostęp do szerokiego wyboru kanałów w dobrej jakości, często bez konieczności zawierania długoterminowych umów. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się tak zwane kanały niekodowane, czyli dostępne bezpłatnie dla każdego, kto posiada odpowiedni sprzęt. W tym artykule przyjrzymy się obecnej sytuacji rynkowej, dostępnym kanałom oraz wymaganemu wyposażeniu do ich odbioru.
W przeciwieństwie do ofert komercyjnych operatorów, gdzie dostęp do kanałów jest uzależniony od opłacenia abonamentu, kanały niekodowane (Free-to-Air, FTA) są nadawane w sposób otwarty. Oznacza to, że sygnał nie jest szyfrowany i może być odebrany przez dowolny, nawet najprostszy dekoder satelitarny lub telewizor z wbudowanym tunerem DVB-S2. Ta uniwersalność jest główną zaletą takiego rozwiązania. Nie jesteś przywiązany do żadnego dostawcy, a cała inwestycja sprowadza się zazwyczaj do jednorazowego zakupu i montażu zestawu antenowego.
Pozycje satelitarne z polskimi kanałami FTA
Polskie kanały niekodowane są rozsiane po różnych pozycjach orbitalnych, ale dwie z nich są szczególnie istotne dla odbiorców w Polsce. Są to Hotbird na 13°E oraz Astra na 19,2°E. Oba te klasty satelitów należą do operatora SES i zapewniają znakomite pokrycie sygnałem całego terytorium naszego kraju. Aby sprawdzić, które satelity są widoczne z Twojej lokalizacji, możesz skorzystać z kompasu lub aplikacji na smartfona, jednak dla precyzyjnego ustawienia anteny niezbędna jest pomoc doświadczonego instalatora, który dysponuje specjalistycznym miernikiem sygnału.
Hotbird 13B/13C/13E (13°E)
Grupa satelitów Hotbird to prawdziwa kopalnia treści telewizyjnych i radiowych z całej Europy. Dla polskiego widza najciekawsze są oczywiście kanały nadawane w naszym języku. Na tej pozycji znajdziemy zarówno stacje ogólnopolskie, jak i te o charakterze religijnym czy muzycznym. Konfiguracja anteny pod kątem Hotbirda jest stosunkowo prosta, ponieważ jest to jeden z najsilniejszych sygnałów dostępnych w naszej części kontynentu. W Warszawie i na Mazowszu typowe parametry ustawienia anteny to azymut około 190 stopni oraz elewacja na poziomie mniej więcej 30 stopni.
Astra 1KR/1L/1M/1N (19,2°E)
Pozycja Astra 19,2°E jest tradycyjnie silnie związana z rynkiem niemieckim, ale również i tutaj można znaleźć kilka polskojęzycznych perełek. W porównaniu do Hotbirda, oferta ta jest jednak znacznie uboższa. Niemniej, wielu użytkowników decyduje się na montaż systemu z konwerterem monoblock, który pozwala na jednoczesny odbiór zarówno z Hotbirda (13°E), jak i Astry (19,2°E) na jednej antenie, co maksymalizuje liczbę dostępnych bezpłatnych kanałów. Profesjonalny monter anten satelitarnych bez problemu dobierze odpowiedni rozstaw konwerterów w takim systemie.
| Pozycja satelity | Główne polskie kanały FTA | Uwagi |
|---|
| Hotbird 13°E | TVP Polonia, Tele 5, Polonia 1, TV Okazje, 4fun TV, 4fun Hits, 4fun Kids, Stars.TV, Nuta.TV, Nuta Gold | Bardzo bogata oferta kanałów polskich, stabilny i silny sygnał na terenie całej Polski. |
| Astra 19,2°E | TV Trwam, Radio Maryja | Ograniczona liczba kanałów polskich do 2 pozycji. |
Szczegółowa lista kanałów niekodowanych
Poniższa lista została opracowana na podstawie wnikliwej analizy serwisów informacyjnych oraz skanowania satelitarnego. Pamiętaj, że rynek telewizyjny jest dynamiczny i kanały mogą zmieniać parametry nadawania, być czasowo zawieszane lub znikać z satelity. Warto co jakiś czas przeprowadzać ponowne skanowanie w poszukiwaniu nowych pozycji.
Kanały ogólne i informacyjne
W tej kategorii znajdują się stacje o profilu uniwersalnym, oferujące mix programów rozrywkowych, publicystycznych i informacyjnych.
- TVP Polonia: Kanał Telewizji Polskiej skierowany do Polonii za granicą, oferujący wybrane programy z anteny TVP1, TVP2 i TVP Info.
- Tele 5: Stacja rozrywkowa z programami muzycznymi, talk-show oraz serialami.
- Polonia 1: Kanał o charakterze ogólnym z programami rozrywkowymi, publicystycznymi i filmami.
- TV Okazje: Stacja promocyjna, która łączy treści rozrywkowe z ofertami handlowymi.
Kanały muzyczne i rozrywkowe
Miłośnicy muzyki i lekkiej rozrywki również znajdą coś dla siebie w bezpłatnej ofercie satelitarnej.
- 4fun TV: Kanał muzyczny z wideoklipami i programami muzycznymi.
- 4fun Hits: Stacja nadająca największe przeboje.
- 4fun Kids: Kanał z muzyką i programami dla dzieci.
- Stars.TV: Stacja poświęcona gwiazdom show-biznesu i plotkom ze świata celebrytów.
- Nuta.TV: Kanał muzyczny z wideoklipami, koncertami i programami autorskimi.
- Nuta Gold: Stacja dla miłośników muzyki z lat 80. i 90. oraz klasycznych przebojów.
Kanały religijne i społeczne
Ta kategoria reprezentowana jest głównie przez stacje o profilu katolickim.
- TV Trwam: Katolicki kanał telewizyjny związany z Radiem Maryja, oferujący msze święte, programy publicystyczne i dokumentalne.
Sprzęt niezbędny do odbioru
Aby móc cieszyć się darmowymi kanałami satelitarnymi, potrzebujesz kompletnego zestawu odbiorczego. Jego sercem jest antena satelitarna, ale niezwykle ważne są również pozostałe komponenty. Jakość każdego z nich bezpośrednio przekłada się na stabilność i jakość odbieranego obrazu oraz dźwięku.
Anteny satelitarne
Wybierając antenę, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na jej średnicę. W centralnej Polsce, na przykład w okolicach Warszawy, do odbioru z satelitów Hotbird i Astra w zupełności wystarczy antena o średnicy 60-80 cm. W regionach peryferyjnych lub tam, gdzie sygnał jest nieco słabszy, lepiej sprawdzi się czasza o średnicy 80-90 cm. Na rynku dostępne są modele stalowe i aluminiowe. Te drugie są lżejsze i mniej podatne na korozję, ale też droższe. Wśród wiodących producentów warto wymienić firmy takie jak Corab, Strong, Golden Interstar czy Triax. Modele takie jak Corab AW 80 ALU czy Strong SRT 65 są często polecane przez instalatorów ze względu na dobrą relację ceny do jakości wykonania.
Konwertery LNB
Konwerter, często nazywany po prostu LNB, to element mocowany na ramieniu anteny, którego zadaniem jest odbiór sygnału odbitego od czaszy, jego wzmocnienie i przetworzenie. Kluczowym parametrem jest współczynnik szumów – im jest niższy, tym lepiej. Obecnie standardem są konwertery z szumem 0,1 dB. Do podstawowego odbioru z jednej pozycji orbitalnej wystarczy konwerter single (pojedynczy). Jeśli planujesz odbierać sygnał z dwóch satelitów na jednej antenie, potrzebny będzie konwerter twin lub monoblock. Dla systemów z wieloma odbiornikami w domu niezbędny jest konwerter quad (czterowyjściowy) lub nawet octo (ośmiowyjściowy). Sprawdzone modele to na przykład Inverto Black Ultra, Smart Titanium czy Golden Interstar GLU-LNB-004QUAD.
Dekodery satelitarne i moduły CAM
Choć kanały FTA można odbierać na dowolnym dekoderze, wielu użytkowników posiada już urządzenia od operatorów platform cyfrowych, takich jak Polsat Box lub Canal+. Co ważne, niektóre z tych dekoderów również umożliwiają odbiór kanałów niekodowanych. Są to na przykład:
- Polsat Box: modele Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite, Soundbox 4K.
- Canal+: modele Ultrabox+ 4K, Dualbox+ 4K.
Urządzenia te, oprócz tunera satelitarnego, posiadają często także tuner DVB-T2 do odbioru telewizji naziemnej oraz możliwość podłączenia do internetu i korzystania z aplikacji streamingowych jak Netflix, YouTube czy Player. Alternatywą dla dedykowanego dekodera jest użycie modułu CAM CI+. To małe urządzenie, które wsuwa się do gniazda CI+ w telewizorze, a następnie instaluje w nim kartę od operatora. Pozwala to na oglądanie subskrybowanych kanałów bezpośrednio na telewizorze, bez dodatkowego dekodera. Polsat Box oferuje moduł CAM CI+, a Canal+ moduł CAM ECP. Warto jednak pamiętać, że sam moduł CAM bez aktywnej karty nie umożliwi odbioru kanałów FTA – do tego potrzebny jest telewizor z wbudowanym tunerem DVB-S2. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących kompatybilności, zawsze warto zasięgnąć porady u autoryzowanego instalatora danej platformy.
Przewody i złącza
Ta często bagatelizowana część instalacji ma kolosalne znaczenie dla jakości sygnału. Do podłączenia zestawu satelitarnego bezwzględnie należy użyć przewodu koncentrycznego o impedancji 75 omów, z pełnej miedzi. Taki kabel, na przykład model RG-6 lub SAT-702, zapewnia minimalne straty sygnału nawet na dłuższych dystansach. Unikaj tanich kabli, w których żyła centralna jest tylko posrebrzana, a oplot wykonany z aluminium – są one źródłem wielu problemów z odbiorem. Na końcach kabla montuje się złącza F. Należy je starannie i szczelnie zamocować, używając do tego specjalnej zaciskarki. Źle założone złącze może powodować odbicia sygnałowe i znaczne pogorszenie parametrów, co skutkuje przerwami w odbiorze, szczególnie podczas niepogody.
Parametry techniczne i jakość sygnału
Dla użytkownika końcowego najważniejszy jest stabilny obraz i dźwięk. Jednak dla instalatora kluczowe są parametry mierzone specjalistycznym urządzeniem. Dzięki nim może on precyzyjnie ustawić antenę i zdiagnozować ewentualne problemy.
MER – kluczowy wskaźnik jakości
MER (Modulation Error Ratio) to najważniejszy parametr określający jakość sygnału cyfrowego. Mówiąc najprościej, im wyższa wartość MER, tym "czystszy" jest sygnał docierający do dekodera. Dla systemu DVB-S2, stosowanego w telewizji satelitarnej, przyjmuje się, że minimalna wartość MER, przy której odbiór jest w ogóle możliwy, to około 12 dB. Jednak aby zapewnić stabilny odbiór przy różnych warunkach pogodowych (np. podczas ulewy lub gęstych chmur), wartość ta powinna wynosić co najmniej 15 dB, a najlepiej więcej. Profesjonalni monterzy dążą do uzyskania wartości na poziomie 16-18 dB, co daje duży margines bezpieczeństwa.
Siła sygnału i BER
Poziom sygnału (Signal Strength) jest ważny, ale nie tak kluczowy jak MER. Nawet silny sygnał o niskiej jakości (niski MER) będzie powodował błędy. Drugim istotnym parametrem jest BER (Bit Error Rate), czyli wskaźnik błędów bitowych. Przed korekcją błędów (Viterbi) jego wartość może być stosunkowo wysoka, ale po korekcji (Reed-Solomon) powinna spaść do zera. Jeżeli tak się nie dzieje, świadczy to o poważnych problemach z sygnałem.
Konfiguracja i ustawienie anteny
Samodzielny montaż i ustawienie anteny satelitarnej jest czynnością wymagającą cierpliwości i pewnej wiedzy. Jeśli nie czujesz się na siłach, zdecydowanie lepiej zlecić to profesjonaliście. Instalator nie tylko precyzyjnie ustawi antenę, ale także optymalnie poprowadzi okablowanie i zabezpieczy całą instalację przed czynnikami atmosferycznymi.
Jeśli jednak chcesz podjąć się tego zadania samodzielnie, oto ogólny zarys kroków:
- Wybierz odpowiednie miejsce montażu: Antena musi mieć swobodny widok w kierunku południowym (dla Polski), bez przeszkód w postaci drzew, wysokich budynków lub linii energetycznych.
- Zamontuj uchwyt: Musi być on zamocowany solidnie i idealnie pionowo do ściany, komina lub masztu. Każde odchylenie od pionu utrudni precyzyjne ustawienie anteny.
- Złóż antenę i zamontuj konwerter: Konwerter na ramieniu anteny ustaw w pozycji zbliżonej do godziny 7:00 (dla satelitów na orbicie geostacjonarnej widzianej z Polski).
- Podłącz kabel i dekoder: Upewnij się, że złącza są dobrze zamocowane.
- Ustawienie azymutu i elewacji: Posługując się kompasem i danymi dla Twojej lokalizacji (np. dla Warszawy: Hotbird - azymut ~190°, elewacja ~30°), delikatnie przesuwaj antenę. Obserwuj przy tym wskaźniki sygnału na ekranie telewizora (funkcja dostępna w menu instalacyjnym dekodera) lub użyj miernika. Szukasz maksymalnych wartości poziomu sygnału i parametru MER.
- Dokręcenie śrub: Po znalezieniu optymalnej pozycji, dokręć mocno wszystkie śruby regulacyjne, aby antena nie zmieniła swojego położenia pod wpływem wiatru.
Podsumowanie i wybór ścieżki
Świat niekodowanych kanałów satelitarnych oferuje interesującą alternatywę dla komercyjnych platform. Choć oferta programowa nie jest tak bogata jak w przypadku abonamentu, wciąż można znaleźć wiele wartościowych stacji, w tym kanały TVP Polonia, muzyczne czy religijne. Kluczem do sukcesu jest dobór odpowiedniego sprzętu – solidnej anteny, dobrego konwertera i kabla z pełnej miedzi – oraz jego precyzyjny montaż i ustawienie. Pamiętaj, że nawet najlepszy sprzęt nie spełni swojej roli, jeśli antena będzie źle wycelowana w satelitę. W razie jakichkolwiek problemów z ustawieniem, zakłóceniami w odbiorze czy doborem komponentów, nie wahaj się skontaktować z wykwalifikowanym instalatorem. Jego doświadczenie i profesjonalny sprzęt gwarantują, że inwestycja w zestaw satelitarny szybko się zwróci w postaci niezawodnego dostępu do darmowej telewizji. Decydując się na samodzielny montaż, bierzesz pełną odpowiedzialność za końcowy efekt, podczas gdy monter oferuje pomoc techniczną i gwarancję na wykonaną usługę.
-
5 4 3 2 1