Ustawienie anteny satelitarnej na dwie popularne pozycje orbitalne, Hotbird 13E i Astrę 19.2E, to zadanie, które wielu osobom wydaje się skomplikowane. W praktyce, przy odrobinie cierpliwości i zrozumienia kilku podstawowych zasad, można tego dokonać samodzielnie. Efekt jest wart zachodu, ponieważ taki system otwiera dostęp do setek dodatkowych kanałów telewizyjnych i radiowych, często w znakomitej jakości HD, bez konieczności ponoszenia kolejnych opłat abonamentowych. Profesjonalni instalatorzy potwierdzają, że w większości domowych instalacji wystarczy jeden, odpowiednio dobrany zestaw, by cieszyć się bogatą ofertą programową z obu satelitów.
Dlaczego warto wybrać układ z Hotbirdem i Astrą ?
Pozycje orbitalne 13 stopni na wschód i 19.2 stopnia na wschód to dwa najpopularniejsze "parkingi" satelitów nad Europą. Hotbird 13E to przede wszystkim serce oferty głównych polskich platform cyfrowych, Polsat Box i Canal+. Znajdują się tam również dziesiątki kanałów free-to-air z całej Europy, w tym niemieckie, francuskie, włoskie czy brytyjskie. Z kolei Astra 19.2E to bogactwo kanałów niemieckojęzycznych, ale również wiele programów międzynarodowych, muzycznych i filmowych. Połączenie odbioru z obu tych pozycji daje więc niezwykle szeroki wybór treści. Warto dodać, że doświadczeni monterzy anten satelitarnych często proponują taki układ jako standard dla klientów poszukujących więcej niż tylko podstawowych pakietów.
Podstawowe pojęcia, które trzeba zrozumieć
Zanim przejdzie się do praktycznej części, warto zapoznać z kilkoma terminami technicznymi. Nie są one skomplikowane, a ich zrozumienie znacznie ułatwi cały proces.
- Antena offsetowa: To najczęściej spotykany typ anteny satelitarnej. Jej czasza ma owalny kształt i jest "ścięta", co oznacza, że konwerter nie jest ustawiony centralnie, tylko na dole. Dzięki takiej konstrukcji antena może efektywniej zbierać sygnał. W Polsce standardem są anteny o średnicy 80 cm, 90 cm lub 100 cm, w zależności od regionu i siły sygnału docelowej satelity.
- Konwerter (LNB): To urządzenie montowane na ramieniu anteny, które odbiera sygnał odbity od czaszy. Jego zadaniem jest przetworzenie wysokiej częstotliwości sygnału satelitarnego na niższą, która może być przesłana kablem do odbiornika. Kluczowym parametrem LNB jest współczynnik szumów, podawany w decybelach (dB). Im niższa jego wartość, tym lepiej.
- Azymut: Jest to kąt poziomy, wskazujący kierunek, w którym musi być skierowana antena. Wartość podaje się w stopniach, licząc od kierunku północnego.
- Elewacja: To kąt pionowy, pod jakim antena jest nachylona względem poziomu. Podobnie jak azymut, wyraża się go w stopniach.
- MER (Modulation Error Ratio): To najważniejszy parametr jakości sygnału cyfrowego. Mówi on o tym, jak "czysty" jest odbierany sygnał. Dla systemu DVB-S2, używanego w nowoczesnej telewizji satelitarnej, minimalna wartość MER to około 12 dB, ale dla stabilnego odbioru, który nie będzie zanikał podczas deszczu, należy dążyć do wartości co najmniej 15 dB. Ten parametr jest wyświetlany w menu serwisowym dekoderów.
Dobór odpowiedniego sprzętu do instalacji na dwie satelity
Kluczową decyzją jest wybór konfiguracji konwertera. Dla standardowej anteny o średnicy 80-90 cm, która jest wystarczająca dla odbioru z Hotbirda i Astry na większości terytorium Polski, istnieją dwa główne, sprawdzone rozwiązania.
Rozwiązanie pierwsze: konwerter Monoblock Twin
To najpopularniejszy i najwygodniejszy wybór dla większości użytkowników domowych. Monoblock to w istocie dwa konwertery w jednej obudowie, precyzyjnie ustawione względem siebie pod kątem odpowiadającym odległości kątowej między satelitami Hotbird (13E) i Astra (19.2E). Różnica ta wynosi 6.2 stopnia. Montując taki konwerter, stroi się antenę tylko na jedną satelitę, zazwyczaj Hotbirda, a sygnał z drugiej satelity (Astry) jest odbierany automatycznie przez drugą głowicę w monoblocku. To rozwiązanie nie wymaga dodatkowych przełączników, co upraszcza instalację i konfigurację.
W polskich sklepach satelitarnych znajdziemy wiele modeli konwerterów Monoblock Twin. Warto zwrócić uwagę na produkty renomowanych marek, które gwarantują dobrą jakość i trwałość.
- Inverto Black Pro Monoblock Twin: Charakteryzuje się bardzo niskim współczynnikiem szumów, wynoszącym 0.2 dB. Jest to model powszechnie polecany przez instalatorów ze względu na swoją niezawodność i doskonałe parametry odbiorcze, nawet przy nieco gorszych warunkach pogodowych.
- Opticum Monoblock Twin LMTP-04H: To kolejna bardzo dobra propozycja. Współczynnik szumów na poziomie 0.1 dB świadczy o wysokiej klasie tego urządzenia. Konwerter jest przystosowany do pracy z antenami o średnicy 80-90 cm, co czyni go idealnym do opisywanej instalacji.
- Golden Interstar GI-MT02: Również oferuje parametry na wysokim poziomie, ze współczynnikiem szumów 0.2 dB. Jego konstrukcja zapewnia dobrą ochronę przed warunkami atmosferycznymi.
Zaletą konwertera Monoblock jest jego prostota. Po zamontowaniu i prawidłowym ustawieniu anteny, dekoder automatycznie rozpoznaje obie pozycje satelitarne za pomocą wbudowanego standardu DiSEqC. Główna głowica (oznaczona często jako "LNB 1" lub "Sat A") jest przeznaczona dla satelity Hotbird 13E, podczas gdy druga ("LNB 2" lub "Sat B") dla Astry 19.2E.
Rozwiązanie drugie: dwa osobne konwertery z przełącznikiem DiSEqC
Dla użytkowników, którzy chcą uzyskać absolutnie maksymalną jakość sygnału z obu satelitów lub planują w przyszłości rozbudowę instalacji o kolejne odbiorniki, lepszym rozwiązaniem może być zastosowanie dwóch oddzielnych konwerterów Single. Wymaga to użycia specjalnego uchwytu, zwanego potocznie "zez", który umożliwia zamocowanie obu konwerterów na ramieniu jednej anteny. Konwerter główny ustawia się na satelitę, z którego sygnał jest słabszy (zazwyczaj jest to Hotbird 13E), a drugi konwerter mocuje się obok, skierowany na Astrę 19.2E.
Do połączenia takich konwerterów z dekoderem niezbędny jest przełącznik DiSEqC. Jest to elektroniczne urządzenie, które na polecenie odbiornika przełącza sygnał pomiędzy konwerterami.
Przykładowe komponenty dla tego rozwiązania:
- Konwertery Single: Można tu wybierać spośród wielu modeli, np. Inverto Black Pro Single (0.2 dB), Opticum LSP-02G Premium (0.1 dB) lub Golone Interstar GI-S102 (0.2 dB). Warto wybierać modele z podobnym współczynnikiem szumów.
- Uchwyt zez: Solidne modele oferują firmy takie jak Triax lub MTI. Powinien on zapewniać stabilne mocowanie i pozwalać na precyzyjną regulację odległości oraz kąta drugiego konwertera. Standardowa odległość między konwerterami dla satelitów 13E i 19.2E wynosi około 6 cm.
- Przełącznik DiSEqC 2.0: Na rynku dostępne są niezawodne przełączniki, np. marki Opticum, EMP Centauri czy TechniSat. Przełącznik montuje się zwykle w pobliżu anteny, w szczelnej obudowie chroniącej przed deszczem.
To rozwiązanie daje nieco lepszą elastyczność i potencjalnie wyższe parametry sygnału, ale jest bardziej pracochłonne w montażu i konfiguracji. Wymaga również dodatkowego okablowania i miejsca. Dla typowej instalacji domowej konwerter Monoblock jest w zupełności wystarczający.
Antena satelitarna – na co zwrócić uwagę ?
Jeśli dysponujemy już anteną, warto sprawdzić jej stan. Czasza nie powinna być odkształcona, a powłoka malarska musi być w dobrym stanie, ponieważ rdza może pogorszyć właściwości odblaskowe. W przypadku zakupu nowej anteny, w centralnej Polsce (województwo mazowieckie) zazwyczaj wystarczy antena o średnicy 80 cm. W rejonach, gdzie sygnał bywa nieco słabszy lub gdy antena jest narażona na częściowe zasłonięcie, lepiej zdecydować się na model 90 cm.
Polski producent Corab oferuje szeroki wybór solidnych anten offsetowych. Modele takie jak Corab SRE-890 (90 cm) czy SRE-1000 (100 cm) są powszechnie dostępne i cieszą się dobrą opinią wśród użytkowników i profesjonalnych instalatorów. Inne godne zaufania marki to Triax, GTM lub Global. Ważne jest, aby antena miała solidny, ocynkowany stojak oraz precyzyjne regulatory azymutu i elewacji, które pozwolą na dokładne ustawienie i późniejsze jego zablokowanie.
Ustawienie anteny – parametry dla Warszawy i okolic
Dla lokalizacji w Warszawie i centralnej Polsce, orientacyjne parametry ustawienia anteny na satelitę Hotbird 13E są następujące:
| Parametr | Wartość dla Hotbird 13E |
|---|
| Azymut | około 190 stopni (na południe, lekko na zachód) |
| Elewacja | około 30 stopni |
Pamiętajmy, że są to wartości przybliżone. Dokładne ustawienie zawsze wymaga precyzyjnego strojenia z kontrolą sygnału na ekranie telewizora lub za pomocą miernika. W przypadku używania konwertera Monoblock, antenę stroi się właśnie na Hotbirda 13E. Po jego prawidłowym ustawieniu, sygnał z Astry 19.2E powinien pojawić się automatycznie.
Warto zauważyć, że anteny offsetowe montuje się pod pozornie mniejszym kątem niż wynika to z obliczeń elewacji. Wynika to z ich specyficznej budowy. Producenci często nanoszą na wsporniku elewacji skalę, która uwzględnia tę różnicę, więc warto się nią kierować.
Krok po kroku: montaż i strojenie anteny z konwerterem Monoblock
Przyjmijmy, że decydujemy się na prostsze rozwiązanie, czyli konwerter Monoblock Twin.
1. Bezpieczny demontaż starego konwertera (jeśli istnieje): Jeśli wymieniamy stary konwerter Single na nowy Monoblock, należy to zrobić bardzo ostrożnie, aby nie poruszyć samej czaszy anteny. Najlepiej zaznaczyć wcześniej markerem pozycję mocowania, aby w razie problemów móc wrócić do punktu wyjścia.
2. Montaż nowego konwertera Monoblock: Konwerter montujemy na ramieniu anteny w miejsce poprzedniego. Zwróćmy uwagę na prawidłową orientację. Obudowa konwertera jest zwykle oznaczona. Główna głowica (często oznaczona jako "A" lub "1") musi być skierowana na satelitę Hotbird 13E. Oznacza to, że patrząc na antenę od przodu, ta głowica będzie po lewej stronie. Konwerter powinien wisieć pionowo – jego dolna krawędź musi być równoległa do pionu. Można to sprawdzić za pomocą poziomiczy. Należy go również ustawić z odpowiednim skręceniem (polaryzacją). W Polsce, dla ustawienia na południe, oznaczenie 0 stopni na obrotowej obudowie konwertera powinno znajdować się na dole.
3. Podłączenie kabla: Do gniazda konwertera przeznaczonego dla Hotbirda (LNB 1) podłączamy kabel koncentryczny. Drugi koniec kabla prowadzimy do dekodera. Upewnijmy się, że wtyczki F są dobrze i szczelnie wykonane. Warto użyć kabla z pełnej miedzi, np. popularnego modelu SAT 702 lub lepszego, który zapewni mniejsze tłumienie sygnału, co jest szczególnie ważne przy dłuższych trasach.
4. Wstępne ustawienie anteny: Ustawiamy antenę w przybliżonej pozycji, korzystając z podanych wyżej parametrów azymutu i elewacji dla Warszawy. Azymut można wstępnie wyznaczyć za pomocą kompasu w smartfonie (pamiętając o możliwej deklinacji magnetycznej). Elewację ustawiamy zgodnie ze skalą na mocowaniu anteny.
5. Strojenie z pomocą drugiej osoby: To najskuteczniejsza metoda. Jedna osoba delikatnie, powoli porusza anteną w lewo i prawo (azymut), a następnie w górę i w dół (elewację), podczas gdy druga obserwuje parametry sygnału na ekranie telewizora.
Jak korzystać z menu serwisowego dekodera ?
Wszystkie nowoczesne dekodery, takie jak Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite, Soundbox 4K, a także Ultrabox+ 4K i Dualbox+ 4K od Canal+, mają wbudowane menu diagnostyczne lub informacyjne, które wyświetla poziom i jakość sygnału. Zwykle znajduje się ono w ustawieniach systemowych, często w zakładce "Ustawienia anteny" lub "Diagnostyka".
Przed rozpoczęciem strojenia, w menu odbiornika należy wybrać satelitę Hotbird 13E i silny kanał transpondera, który będzie służył jako odniesienie. Dla Hotbirda dobrym wyborem są kanały polskich platform, które nadają w standardzie DVB-S2, np. transponder z kanałem Polsat. Na ekranie pojawią się dwie lub cztery paski:
- Poziom sygnału (Signal Strength): Pokazuje ogólną moc sygnału docierającego do tunera. Powinien wynosić co najmniej 50-60%. Jeśli jest bardzo niski, oznacza to problem z podłączeniem kabla lub konwertera.
- Jakość sygnału (Signal Quality): To najważniejszy parametr, bezpośrednio związany z MER. Powinien on wskazywać wartość co najmniej 50-60%, a najlepiej 70% lub więcej. To na tym pasku należy się skupić podczas strojenia.
Celem jest znalezienie takiego położenia anteny, przy którym jakość sygnału jest maksymalna. Ruchy anteny powinny być bardzo małe, milimetrowe. Gdy znajdziemy optymalną pozycję dla Hotbirda, delikatnie dokręcamy śruby regulacyjne azymutu i elewacji, uważając, aby nie poruszyć anteny.
6. Weryfikacja odbioru z Astry 19.2E: Po zapisaniu ustawień dla Hotbirda, przechodzimy w menu dekodera do konfiguracji drugiego satelity – Astra 19.2E. Dekoder powinien automatycznie użyć drugiego wyjścia z konwertera Monoblock (DiSEqC 1.0, port B). Wybieramy jakiś silny, niemiecki kanał free-to-air (np. z transpondera ARD lub ZDF) i sprawdzamy poziom jakości sygnału. Powinien on być również wysoki. Jeśli jest zbyt niski, może to oznaczać, że konwerter Monoblock nie jest idealnie wypoziomowany lub trzeba delikatnie skorygować jego skręt. Niewielkie ruchy konwertera wokół własnej osi (polaryzacja) mogą tu pomóc.
Konfiguracja dekodera i skanowanie kanałów
Gdy sygnał z obu satelitów jest stabilny, przystępujemy do konfiguracji odbiornika. W ustawieniach anteny należy wybrać konfigurację "Multi-Sat" lub "Dodaj satelitę". Dla każdej pozycji orbitalnej definiujemy tryb LNB. Dla konwertera Monoblock będzie to:
- Hotbird 13E: LNB Type -> DiSEqC 1.0 -> Port A (lub 1)
- Astra 19.2E: LNB Type -> DiSEqC 1.0 -> Port B (lub 2)
Następnie uruchamiamy automatyczne skanowanie dla obu satelitów. Proces ten może chwilę potrwać, ale w jego wyniku otrzymamy pełną listę dostępnych kanałów, które następnie można sortować i porządkować według własnych preferencji. Warto pamiętać, że oferty platform Polsat Box i Canal+ są kodowane i do ich odbioru niezbędna jest ważna karta abonamentowa włożona do dekodera. Kanały free-to-air będą dostępne dla każdego.
Gdy coś nie działa – typowe problemy i rozwiązania
Nawet przy najstaranniejszym montażu mogą pojawić się problemy. Oto najczęstsze z nich.
- Brak sygnału z obu satelit: Sprawdź połączenia kablowe. Czy wtyczki F są dobrze dociśnięte ? Czy kabel nie jest przerwany ? Czy konwerter jest zasilany przez dekoder (w ustawieniach zazwyczaj jest opcja "Zasilanie LNB – Wł.").
- Sygnał jest z jednej satelity, ale brak z drugiej: W przypadku Monoblocka, sprawdź ustawienia DiSEqC w menu dekodera. Czy dla Astry 19.2E jest ustawiony port B ? Sprawdź również, czy konwerter jest idealnie pionowy.
- Sygnał jest niestabilny, "przerywa" podczas dobrej pogody: Przyczyną może być zbyt niski parametr MER. Ponownie, bardzo precyzyjnie dostrój antenę, dążąc do maksymalizacji wskaźnika jakości sygnału. Czasem winowajcą jest stary lub uszkodzony kabel.
- Sygnał zanika podczas deszczu: To zjawisko nazywane "zanikiem deszczowym" jest normalne, ale jeśli występuje przy niewielkim opadzie, oznacza, że margines sygnału jest zbyt mały. Spróbuj dostroić antenę dla jeszcze wyższej jakości sygnału. W skrajnych przypadkach może być konieczne zastosowanie nieco większej anteny.
Jeśli pomimo wszystkich starań nie udaje się osiągnąć zadowalających rezultatów, nie ma co się frustrować. Warto wtedy skorzystać z pomocy profesjonalnego instalatora. Monterzy dysponują precyzyjnymi miernikami sygnału, takimi jak modele Spacetronik czy Sat-Link, które pozwalają na bardzo szybkie i dokładne ustawienie anteny. Usługa taka nie jest droga, a zaoszczędzi wiele czasu i nerwów. Wielu z nich oferuje również wsparcie zdalne lub przyjazd na miejsce w celu diagnozy problemu.
Podsumowanie korzyści i możliwości
Samodzielne ustawienie anteny satelitarnej na Hotbirda 13E i Astrę 19.2E to satysfakcjonujące osiągnięcie. Dzięki tej instalacji zyskuje się dostęp do nieprawdopodobnie bogatego świata telewizji. To nie tylko rozszerzenie oferty polskich platform, ale także okno na programy europejskie, sport, filmy, wiadomości i rozrywkę w różnych językach. Wszystko to w jakości, która często przewyższa standardy telewizji naziemnej. Prawidłowo wykonana instalacja, z użyciem dobrej klasy komponentów, będzie służyć przez wiele lat, zapewniając stabilny i niezawodny odbiór. Pamiętajmy, że w razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze można liczyć na fachową poradę lub usługę wykwalifikowanych instalatorów, którzy pomogą doprowadzić cały projekt do szczęśliwego końca.
-
5 4 3 2 1