Wiele osób myśli, że posiadanie anteny satelitarnej na dachu lub balkonie wiąże się nieodłącznie z comiesięcznym abonamentem dla operatora takiego jak Polsat Box czy Canal+. To zrozumiałe, ponieważ od lat te platformy dominują na polskim rynku. Jednak świat telewizji satelitarnej jest znacznie bogatszy i oferuje dostęp do tysięcy kanałów z całego świata całkowicie bez opłat. Mowa o kanałach FTA, czyli Free-to-Air. W tym artykule, bazując na wieloletnim doświadczeniu w montażu i serwisowaniu instalacji antenowych na terenie województwa mazowieckiego, postaram się w przystępny sposób wyjaśnić, jak zbudować własny, niezależny system do odbioru bezpłatnej telewizji satelitarnej, a także jak zintegrować go z istniejącą ofertą płatną.
Podstawowe elementy instalacji satelitarnej
Zanim przejdziemy do szczegółów, warto poznać podstawowe składniki, z których składa się każdy zestaw do odbioru telewizji z satelity. Prawidłowy dobór i połączenie tych elementów to fundament stabilnego i bezproblemowego odbioru. Każdy z nich pełni określoną funkcję w torze sygnałowym, od anteny aż po ekran telewizora.
- Antena satelitarna: Potocznie nazywana talerzem, jej zadaniem jest skupienie sygnału radiowego nadawanego z satelity w jednym punkcie, w którym umieszczony jest konwerter. Najpopularniejsze w Polsce są anteny offsetowe, gdzie konwerter jest zamontowany na specjalnym wysięgniku poniżej geometrycznego środka czaszy.
- Konwerter (LNB): To urządzenie zamontowane w ognisku anteny. Odbiera on skupiony przez czaszę sygnał o bardzo wysokiej częstotliwości (pasmo Ku), wzmacnia go i zamienia na niższą częstotliwość pośrednią (IF), która następnie jest przesyłana kablem do odbiornika.
- Kabel koncentryczny: Służy do przesyłania sygnału z konwertera do dekodera lub telewizora. Jakość kabla ma bezpośredni wpływ na straty sygnału, zwłaszcza na dłuższych odcinkach.
- Odbiornik satelitarny (dekoder): Urządzenie, które odbiera sygnał z kabla, dekoduje go i przetwarza na obraz oraz dźwięk wyświetlany na telewizorze. Może to być samodzielne urządzenie lub tuner wbudowany bezpośrednio w telewizor (oznaczony jako DVB-S/S2).
- Złącza typu F: Metalowe złącza nakręcane lub zaciskane na końcówkach kabla koncentrycznego, służące do podłączenia go do konwertera i odbiornika. Prawidłowy ich montaż jest niezwykle ważny dla utrzymania dobrych parametrów sygnału.
Wybór i montaż anteny satelitarnej – od czego zacząć ?
Decyzja o wyborze anteny jest jednym z pierwszych kroków. Na rynku dostępne są anteny o różnych średnicach, wykonane ze stali lub aluminium. Anteny stalowe, takie jak popularne modele firmy Corab, na przykład Czasza stalowa Corab 80-S, są malowane proszkowo, co zapewnia im odporność na warunki atmosferyczne. Modele aluminiowe są lżejsze i całkowicie odporne na rdzę, co jest ich dużą zaletą. Jeśli chodzi o rozmiar, dla najpopularniejszych w Polsce satelitów, czyli Hot Bird 13°E i Astra 19.2°E, w centralnej części kraju w zupełności wystarcza antena o średnicy 80-90 cm. Taki rozmiar zapewnia odpowiedni zapas mocy sygnału na wypadek pogorszenia warunków pogodowych, takich jak gęste chmury czy ulewny deszcz.
Lokalizacja i prawidłowe zamocowanie anteny
Znalezienie odpowiedniego miejsca na montaż anteny to połowa sukcesu. Musi to być lokalizacja, z której jest zapewniona niczym niezakłócona widoczność w kierunku południowym. Wszelkie przeszkody, takie jak wysokie drzewa, sąsiednie budynki czy nawet kominy, mogą blokować sygnał i uniemożliwić odbiór. Antenę można zamontować na ścianie budynku, balustradzie balkonu lub na dachu, używając do tego odpowiednich uchwytów – ściennych, balkonowych lub masztów. Mocowanie musi być bardzo stabilne i solidne, ponieważ nawet niewielkie odchylenie anteny spowodowane silnym wiatrem może prowadzić do całkowitej utraty sygnału. Warto pamiętać, że maszt, do którego mocujemy antenę, musi być ustawiony w idealnym pionie. Każde odchylenie od pionu wprowadza błąd podczas ustawiania kąta elewacji i azymutu.
Ustawianie anteny – precyzja ma znaczenie
Po zamocowaniu anteny przychodzi czas na jej precyzyjne ustawienie na wybranego satelitę. Każdy satelita ma swoje unikalne współrzędne, czyli azymut i elewację, które zależą od naszej lokalizacji geograficznej. Dla przykładu, w rejonie Warszawy, aby ustawić antenę na popularnego satelitę Eutelsat Hotbird 13°E, należy ustawić ją na azymut wynoszący około 190 stopni oraz kąt elewacji na poziomie około 30 stopni. Azymut to kąt w płaszczyźnie poziomej liczony od kierunku północnego zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a elewacja to kąt w płaszczyźnie pionowej. Chociaż do zgrubnego ustawienia można posłużyć się kompasem i aplikacją w smartfonie, do precyzyjnego dostrojenia niezbędny jest miernik sygnału satelitarnego. Tylko takie urządzenie pozwala na dokładne zmierzenie parametrów sygnału i maksymalizację jego jakości. Jeśli nie czujesz się na siłach, aby samodzielnie przeprowadzić cały montaż, warto skorzystać z usług profesjonalnego instalatora. Doświadczeni monterzy dysponują nie tylko wiedzą, ale i specjalistycznym sprzętem pomiarowym, co gwarantuje szybkie i poprawne wykonanie instalacji.
Konwerter (LNB) – cichy bohater instalacji
Konwerter to małe urządzenie, ale jego rola jest nie do przecenienia. Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów konwerterów, a wybór zależy od tego, ile odbiorników chcemy podłączyć i z ilu satelitów planujemy odbierać sygnał.
- Single: Podstawowy typ konwertera z jednym wyjściem, umożliwiający podłączenie jednego odbiornika satelitarnego. Przykładem może być popularny model Inverto Essential Single.
- Twin: Posiada dwa niezależne wyjścia, co pozwala na podłączenie dwóch odbiorników lub jednego odbiornika PVR (z funkcją nagrywania), który wymaga dwóch oddzielnych sygnałów.
- Quad: Z czterema niezależnymi wyjściami, do podłączenia czterech odbiorników lub dwóch odbiorników PVR. Przykładem jest Inverto Black Ultra Quad.
- Octo: Wyposażony w osiem niezależnych wyjść, przeznaczony do bardziej rozbudowanych instalacji w domach jednorodzinnych.
- Monoblock: To specjalny rodzaj konwertera, który w jednej obudowie integruje dwa oddzielne LNB, przeznaczone do odbioru sygnału z dwóch różnych satelitów (np. Hot Bird 13°E i Astra 19.2°E) na jednej antenie. Modele takie jak Inverto Monoblock Twin 4.3° są popularnym rozwiązaniem na tak zwanego "zeza".
- Unicable (SCR/dCSS): Nowoczesne rozwiązanie, które pozwala na podłączenie wielu odbiorników (nawet do 32 w standardzie dCSS) za pomocą jednego kabla koncentrycznego. Jest to idealna opcja w budynkach, gdzie nie ma możliwości poprowadzenia wielu kabli. Wymaga jednak odbiorników kompatybilnych z tą technologią, takich jak dekodery 4K Ultrabox+ od Canal+ czy Polsat Box 4K.
Przy wyborze konwertera warto zwrócić uwagę na jego współczynnik szumów (Noise Figure), wyrażany w decybelach (dB). Im niższa wartość, tym lepiej – oznacza to, że konwerter wprowadza mniej własnych zakłóceń do sygnału. Dobrej jakości konwertery, takie jak te z serii Inverto Black Ultra czy GT-SAT, charakteryzują się współczynnikiem szumów na poziomie 0.2 dB.
Kable i złącza – niedoceniane elementy układanki
Często pomijanym, a niezwykle ważnym elementem instalacji jest okablowanie. Nawet najlepsza antena i konwerter nie zdadzą egzaminu, jeśli sygnał zostanie zdegradowany w drodze do odbiornika. Dlatego warto zainwestować w dobrej jakości kabel koncentryczny o niskim tłumieniu. Popularnym i cenionym wyborem są kable typu RG-6, a w przypadku dłuższych odcinków (powyżej 30-40 metrów) warto rozważyć kable o jeszcze lepszych parametrach, takie jak Triset-113. Powinny one mieć żyłę główną wykonaną z pełnej miedzi oraz gęsty oplot, który zapewnia dobre ekranowanie przed zakłóceniami zewnętrznymi. Równie istotny jest prawidłowy montaż złącz typu F. Muszą być one starannie założone na kabel, tak aby oplot ekranujący nie stykał się z żyłą główną, a jednocześnie zapewniał solidne połączenie z masą złącza. Niedbały montaż może prowadzić do problemów z sygnałem i jego niestabilności. Na zewnątrz, przy konwerterze, warto dodatkowo zabezpieczyć połączenie taśmą samowulkanizującą, aby chronić je przed wilgocią.
Najpopularniejsze pozycje satelitarne dla polskich widzów
Mając już skompletowany i zainstalowany sprzęt, stajemy przed wyborem, co chcemy oglądać. Na orbicie geostacjonarnej krążą setki satelitów, ale dla widzów w Polsce najważniejsze są dwie pozycje.
Eutelsat Hot Bird 13°E – centrum polskiej telewizji
To absolutnie podstawowa pozycja satelitarna dla każdego polskiego widza. To właśnie z tych satelitów (Hot Bird 13B, 13C, 13E) swoje usługi nadają platformy Polsat Box i Canal+. Oprócz bogatej oferty płatnej, na Hot Birdzie znajdziemy również kilkadziesiąt niekodowanych polskojęzycznych kanałów, w tym:
- TVP World
- Polonia 1
- Tele 5
- TVS
- Red Carpet TV
- TVC
- Power TV
- Nuta.TV
- Stars.TV
Dzięki temu, nawet bez umowy z operatorem, można cieszyć się dostępem do polskich kanałów informacyjnych, filmowych i muzycznych. Co więcej, jeśli posiadasz już instalację po Polsat Box lub Canal+, twój dekoder jest już w stanie odbierać te kanały – wystarczy przeskanować pasmo w poszukiwaniu kanałów niekodowanych.
Astra 19.2°E – niemiecka jakość i bogactwo treści
Druga najpopularniejsza pozycja w Polsce to Astra 19.2°E. Jest to prawdziwa gratka dla osób znających język niemiecki oraz miłośników wysokiej jakości obrazu. Niemieccy nadawcy publiczni, tacy jak ARD i ZDF, oferują ogromną liczbę kanałów tematycznych w jakości HD całkowicie za darmo. Znajdziemy tam kanały filmowe, sportowe, dokumentalne, dla dzieci i wiele innych. Przykładowe kanały FTA z Astry to:
- Das Erste HD
- ZDF HD
- arte HD (wersja niemiecka i francuska)
- 3sat HD
- KiKA HD (kanał dla dzieci)
- Eurosport 1 (wersja niemiecka)
- Sport1
Aby odbierać sygnał z obu tych pozycji jednocześnie, można zastosować wspomniany wcześniej konwerter typu monoblock lub zainstalować dwa oddzielne konwertery na specjalnym uchwycie (tzw. zez). Takie rozwiązanie znacząco poszerza dostępną ofertę programową bez dodatkowych opłat.
Jakość sygnału, czyli co oznaczają te wszystkie parametry ?
Nowoczesne dekodery i telewizory pozwalają na wyświetlenie parametrów odbieranego sygnału. Dwa najważniejsze wskaźniki to Siła i Jakość. O ile siła sygnału (Strength) jest dość intuicyjna i pokazuje, jak mocny sygnał dociera do odbiornika, o tyle znacznie ważniejszym parametrem jest Jakość (Quality), często wyrażana jako MER (Modulation Error Ratio) lub C/N (Carrier-to-Noise ratio). MER to miara, która mówi nam, jak "czysty" jest sygnał cyfrowy i jak bardzo różni się od idealnego wzorca. Im wyższa wartość MER, tym lepiej. Dla standardu DVB-S2, używanego w telewizji satelitarnej, minimalna wartość MER pozwalająca na stabilny odbiór to około 12 dB. Jednak dobra, profesjonalnie wykonana instalacja powinna zapewniać MER na poziomie 15 dB lub więcej. Taki zapas gwarantuje, że obraz nie będzie się "krzaczył" ani zanikał podczas złych warunków pogodowych. Dla porównania, w naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T2, gdzie stosuje się bardziej złożoną modulację (np. 256-QAM), wymagane wartości MER są znacznie wyższe – minimum to około 29 dB, a typowe wartości dla stabilnego odbioru to 32 dB i więcej.
Kolejnym parametrem jest BER (Bit Error Rate), czyli stopa błędów bitowych. Mówi ona o tym, ile bitów w strumieniu danych zostało przekłamanych. Idealna wartość to 0, ale w praktyce dąży się do jak najniższych wartości, np. 1.0E-7. Wysoki BER, nawet przy dobrej sile sygnału, będzie powodował artefakty w obrazie i dźwięku. Jeśli borykasz się z problemami z jakością odbioru, a antena wydaje się dobrze ustawiona, przyczyna może leżeć w uszkodzonym kablu, słabej jakości konwerterze lub źle zarobionych złączach. W takich sytuacjach pomoc wykwalifikowanego instalatora, który dysponuje profesjonalnym miernikiem sygnału, może okazać się nieoceniona w diagnozie i usunięciu usterki.
| Cecha | Telewizja naziemna (DVB-T2) | Telewizja satelitarna FTA (DVB-S2) | Platforma satelitarna (np. Canal+) |
|---|
| Ilość kanałów | Około 30-40 kanałów polskich | Tysiące kanałów z całego świata | Około 150-200 kanałów w pakiecie, plus kanały FTA |
| Opłaty | Brak (poza opłatą audiowizualną) | Brak | Miesięczny abonament |
| Wymagany sprzęt | Antena DVB-T2, telewizor/dekoder z tunerem DVB-T2/HEVC | Antena satelitarna, konwerter, telewizor/dekoder z tunerem DVB-S2 | Dedykowany dekoder lub moduł CAM od operatora, antena satelitarna |
| Zasięg | Ograniczony do obszaru Polski, zależny od lokalizacji nadajników | Globalny (zależny od wiązki satelity), dostępny wszędzie z widocznością nieba | Dostępny na terenie całej Polski |
| Jakość obrazu | Głównie HD, pojedyncze kanały testowe w 4K | SD, HD, a także kanały 4K (np. na Astrze i Hot Birdzie) | SD, HD, 4K (w zależności od pakietu i dekodera) |
Nowoczesne dekodery i integracja ze światem internetu
Era prostych dekoderów, które służyły tylko do zmiany kanałów, dawno minęła. Współczesne odbiorniki to prawdziwe centra domowej rozrywki, łączące świat telewizji satelitarnej, naziemnej i internetowej. Operatorzy tacy jak Polsat Box i Canal+ oferują zaawansowane dekodery 4K, które nie tylko zapewniają najwyższą jakość obrazu, ale także dają dostęp do serwisów streamingowych i usług VOD. Przykładowo, Canal+ oferuje dekodery Ultrabox+ 4K oraz Dualbox+ 4K, które łączą odbiór satelitarny z dostępem do bogatej biblioteki Canal+ Online. Podobnie Polsat Box ma w swojej ofercie modele Polsat Box 4K, Polsat Box 4K Lite czy Soundbox 4K z wbudowanym soundbarem, które integrują telewizję z aplikacjami takimi jak Polsat Box Go czy Disney+.
Co ciekawe, te same dekodery można wykorzystać do odbioru kanałów FTA. Po podłączeniu do prawidłowo ustawionej anteny, oprócz kanałów z pakietu, można na nich wyszukać i zapisać na liście setki dodatkowych, bezpłatnych programów z satelity Hot Bird. Alternatywą dla dekodera jest moduł CAM (Conditional Access Module). To niewielkie urządzenie z kartą operatora, które wkłada się bezpośrednio do gniazda CI+ w nowoczesnym telewizorze. Polsat Box oferuje Moduł CAM CI+, a Canal+ Moduł CAM ECP. Takie rozwiązanie pozwala na odbiór płatnej oferty bez dodatkowego dekodera i pilota, a do obsługi całej telewizji wystarcza jeden pilot od telewizora. Również w tym przypadku, wbudowany w telewizor tuner satelitarny pozwoli na odbiór kanałów FTA.
Na rynku pojawia się też coraz więcej rozwiązań opartych wyłącznie na internecie (OTT), jak Canal+ BOX+ czy Evobox Stream od Polsat Box, które oferują dostęp do telewizji bez konieczności montażu anteny. Co więcej, operatorzy tacy jak Canal+ rozszerzają swoją działalność, oferując również usługi dostępu do internetu, w tym mobilnego 5G, co pozwala na stworzenie kompleksowego pakietu usług medialnych w jednym miejscu.
Silny i stabilny sygnał to podstawa
Bezpłatna telewizja satelitarna to fascynujący świat, który oferuje dostęp do ogromnej ilości treści bez żadnych abonamentów. Budowa własnej instalacji może być satysfakcjonującym projektem, ale wymaga pewnej wiedzy technicznej i precyzji. Pamiętaj, że inwestycja w dobrej jakości komponenty – antenę o odpowiedniej wielkości od renomowanego producenta jak Corab, nisko-szumowy konwerter Inverto, czy porządny kabel koncentryczny Triset – zwróci się w postaci stabilnego i bezproblemowego odbioru przez wiele lat. Jeśli jednak montaż, ustawianie anteny czy diagnostyka problemów technicznych wydają się zbyt skomplikowane, nie wahaj się skorzystać z pomocy fachowców. Profesjonalni instalatorzy zapewniają wsparcie na każdym etapie, od doboru sprzętu po jego precyzyjną kalibrację, dając pewność, że wszystko będzie działać jak należy. Masz pytania lub potrzebujesz pomocy w doborze sprzętu i montażu ? Skontaktuj się z nami ! Nasi technicy pomogą Ci stworzyć instalację dopasowaną do Twoich potrzeb i zagwarantują perfekcyjny odbiór na lata.
-
5 4 3 2 1